Sağlık Bakanlığından:
HASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINA DAİR
YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı; 2 nci madde
kapsamındaki tüm sağlık kurumlarında, hasta ve çalışan güvenliği için güvenli
hizmet sunumu ve güvenli bir ortam sağlanmasına, hizmet sunumunda kalitenin
artırılmasına, sağlık kurumunda hasta ve çalışanlar için muhtemel risklerin
belirlenmesine, bu risklerin giderilmesi için uygun yöntem ve tekniklerin
belirlenmesine ve hizmet içi eğitimler ile güvenli hizmet sunumu ve güvenli
çalışma ortamının sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik
kamu, üniversite ve özel sektör ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumlarını
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı
Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) ve
(f) bentlerine, 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat
ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sağlık
Bakanlığını,
b) Çalışan: Hizmetin,
resmî veya özel sağlık kurumlarında, sağlık hizmetinin verilmesine iştirak eden
bütün sağlık meslekleri mensuplarını ve sağlık meslekleri mensubu olmasa bile
sağlık hizmetinin verilmesine sorumlu olarak iştirak eden ve hizmetin
verilmesine destek sağlayan kimseleri,
c) Daire Başkanlığı:
Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Performans Yönetimi ve Kalite Geliştirme
Daire Başkanlığını,
ç) Değerlendirici: Daire
Başkanlığı tarafından görevlendirilen Hizmet Kalite Standartlarının sağlık
kurumlarındaki etkinliğini değerlendiren kişiyi,
d) Değerlendirme: Daire
Başkanlığı tarafından sağlık kurumlarında Hizmet Kalite Standartlarının
etkinliğinin ölçülmesi faaliyetini,
e) Hasta: Sağlık
hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan kimseyi,
f) Hasta ve çalışan
güvenliği: Sağlık hizmeti sunumunda hasta ve çalışanların zarar görmesine yol
açabilecek her türlü işlem ve süreçler ile ilgili alınacak tedbir ve
iyileştirme uygulamalarına yönelik faaliyetleri,
g) Hizmet Kalite
Standartları (HKS): Daire Başkanlığı tarafından sağlık kurumlarının hizmet
sunumuna yönelik hazırlanan standartları,
ğ) Sağlık
kurumu: Kamu, üniversite ve özel sektör ikinci ve üçüncü basamak sağlık
kurumlarını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Temel Esaslar, Hasta ve Çalışan Güvenliği
Uygulamaları
Temel esaslar
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik
kapsamındaki sağlık kurumları; bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda uygulama
yapmak, hasta ve çalışan güvenliğini sağlamaya yönelik gerekli faaliyetleri
gerçekleştirmek amacıyla, kendi iç düzenlemelerini yapmak ve tedbirleri almakla
yükümlüdür. Sağlık kurumları, hasta ve çalışan güvenliğine ilişkin tedbirleri
alırken ve düzenlemeleri yaparken Daire Başkanlığınca hazırlanan ve Bakanlığın
resmî internet sayfasında yayımlanan Hizmet Kalite Standartlarını esas alır.
Hasta güvenliği
uygulamaları
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik
kapsamındaki sağlık kurumları;
a) Hasta kimlik
bilgilerinin tanımlanması ve doğrulanması,
b) Hastaya uygulanacak
girişimsel işlemler için hastanın rızasının alınması,
c) Sağlık hizmeti
sunumunda iletişim güvenliğinin sağlanması,
ç) İlaç güvenliğinin
sağlanması,
d) Kan ve kan ürünlerinin
transfüzyon güvenliğinin sağlanması,
e) Cerrahi güvenliğin
sağlanması,
f) Hasta düşmelerinin
önlenmesi,
g) Radyasyon güvenliğinin
sağlanması,
ğ) Engelli hastalara
yönelik düzenlemelerin yapılması,
hususlarında gerekli tedbirleri
alır ve düzenlemeleri yapar.
Çalışan güvenliği
uygulamaları
MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik
kapsamındaki sağlık kurumları;
a) Çalışan güvenliği
programının hazırlanması,
b) Çalışanlara yönelik
sağlık taramalarının yapılması,
c) Engelli çalışanlara
yönelik düzenlemelerin yapılması,
ç) Çalışanların kişisel
koruyucu önlemleri almasının sağlanması,
d) Çalışanlara yönelik
fiziksel saldırıların önlenmesine yönelik düzenleme yapılması,
hususlarında gerekli tedbirleri
alır ve düzenlemeleri yapar.
Hasta ve çalışan güvenliği
ortak uygulamaları
MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik
kapsamındaki sağlık kurumları;
a) Enfeksiyonların
kontrolü ve önlenmesi ile ilgili olarak;
1) Enfeksiyonların
kontrolü ve önlenmesine yönelik bir programın hazırlanması,
2) Hastane enfeksiyonlarının izlenmesine yönelik sürveyans çalışmalarının yapılması,
3) El hijyeninin sağlanmasına yönelik düzenlemelerin
yapılması,
4) İzolasyon önlemlerinin
alınması,
5) Temizlik, dezenfeksiyon
ve sterilizasyon uygulamalarının gerçekleştirilmesi,
b) Laboratuvar güvenliği ile ilgili olarak;
1) Biyogüvenlik düzeyine göre gerekli önlemlerin
alınması,
2) Laboratuvarda çalışılan testlerin kalite kontrol
çalışmalarının yapılması,
3) Panik değerlerin
bildiriminin sağlanması,
c) Radyasyon güvenliği ile
ilgili olarak; tanı ve tedavi amaçlı radyoaktif madde kullanılan alanlarda
koruyucu önlemlerin alınması,
ç) Renkli kod uygulamaları
ile ilgili olarak;
1) Mavi kod uygulamasının
yapılması,
2) Pembe kod uygulamasının
yapılması,
3) Beyaz kod uygulamasının
yapılması,
d) Güvenlik raporlama
sistemi ile ilgili olarak;
1) Güvenlik raporlama
sisteminin kurulması,
2) Bildirimi yapılacak
olayların asgari ilaç güvenliği, transfüzyon güvenliği, cerrahi güvenlik,
hastaların düşmesi, kesici delici alet yaralanmaları, kan ve vücut sıvıları ile
temas konularını kapsaması,
3) Bildirimi yapılan
olaylar ile ilgili düzeltici ve önleyici faaliyetlerin uygulamaya konulması,
e) Eğitimler ile ilgili
olarak; sağlık kurumlarında görevli tüm çalışanlara, hasta ve çalışan güvenliği
konusunda eğitimlerin verilmesi,
f) Komitelerin kurulması
ile ilgili olarak;
1) Hasta güvenliği
komitesi,
2) Çalışan güvenliği
komitesi kurulması,
hususlarında gerekli tedbirleri
alır ve düzenlemeleri yapar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Sorumluluk
MADDE 9 – (1) Bu Yönetmelikte
yer alan usul ve esasların kesintisiz ve etkin bir şekilde uygulanması,
uygulama sırasında tespit edilen sorun ve aksaklıkların giderilmesi için
gerekli tedbirlerin alınması, uygulamanın takip edilmesi ve değerlendirilmesi,
ilgili sağlık kurumunun en üst amirinin sorumluluğundadır.
Değerlendirme
MADDE 10 – (1) Bakanlık bu
Yönetmelik kapsamındaki sağlık kurumlarını hasta ve çalışan güvenliği açısından
değerlendirir. Sağlık kurumlarının değerlendirilmesi sürecinde Hizmet Kalite
Standartları kullanılır. Değerlendirmeler değerlendiriciler tarafından yılda en
az bir defa Hizmet Kalite Standartlarından seçilecek bölümler üzerinden
yapılır. Sağlık kurumlarının bu kapsamda değerlendirilen bölümlerde yer alan
hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili standartlardan 100 üzerinden en az 80
puan alması gerekmektedir. Bakanlık bu puanı artırmaya yetkilidir.
(2) Hasta ve Çalışan
Güvenliği Değerlendirme Puanı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
[HKS’de Değerlendirilen
Bölümlerden Elde Edilen Hasta ve Çalışan Güvenliği Puan Toplamı / (HKS’deDeğerlendirilen Bölümlerdeki Hasta ve Çalışan
Güvenliği Puan Toplamı – HKS’de Değerlendirilen
Bölümlerdeki Hasta ve Çalışan Güvenliği Standartlarından Değerlendirme Dışı
Bırakılan Puan Toplamı)]x100
Yürürlük
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik
hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.